วันที่ 20 ม.ค 67 ผู้สื่อข่าวรายงานว่า บ่อสิบสอง หรือบ่อน้ำโบราณ บนโขดหินสูงบนเขาในป่า โบราณอายุไม่ต่ำกว่า 870 ปี ที่มีขนาดน้อยใหญ่เรียงรายมีน้ำขังใสเย็นตลอดทั้งปี ไม่มีแห้ง บ้านเกษตรพัฒนา หมู่ที่ 16 ต.บ้านต๋อม อ.เมือง จ.พะเยา ซึ่งบริเวณดังกล่าวมีลักษณะเป็นดอยหินทราย บนเขาสูง ป่าไม้เต็งรัง มีพื้นที่ประมาณ 600 ไร่ อยู่ระหว่างกิ๋วเกี๋ยงกับกิ๋วหม้อต้อมบน สันดอยด้วน หรือ ดอยชมพู ที่เป็นสันลาดยาว มาจากเขตอำเภอพาน จังหวัดเชียงราย
บนลานหินจะปรากฏบ่อน้ำเล็กและใหญ่อยู่จำนวน 12 บ่อ จะมีน้ำขังใสเย็นอยู่ในบ่อทั้ง 12 บ่อตลอดทั้งปีซึ่งเป็นความแปลกมากที่บ่อภายในหินตั้งแต่บ่อเล็กขนาด 1-2เมตร จนถึงบ่อใหญ่ขนาด 4 เมตร และมีความลึกกว่า 3 เมตรที่เป็นหินหนาล้วนๆไม่มีตาน้ำและไม่มีช่องน้ำไหลเข้าแต่มีน้ำขังอยู่ตลอดทั้งปีโดยไม่เคยแห้งเลย
จากการสังเกตุบริเวณโขดหินขนาดใหญ่จะมีบ่อน้ำเล็กและใหญ่จำนวน 12 บ่อและมีขนาดกว้างตั้งแต่1-4 เมตรมีน้ำขังอยู่เต็มบ่อและบริเวณขอบบ่อทั้งสิบสองจะมีร่องรอยการลับคมมีด ซึ่งชาวบ้านเล่าต่อกันว่าน่าจะเป็นสถานที่พักของกองทัพของพ่อขุนจอมธรรม เจ้าผู้สร้างเมืองพะเยา ซึ่งมีร่องรอยที่เกิดขึ้นน่าจะเกิดการลับคมมีด หอก ดาบ ของไพร่พลที่เกณฑ์มา บริเวณดังกล่าว
นาย ทรงพลเผ่า ปะละ เจ้าหน้าที่ ฝ่ายบริหารบ่อ 12ได้เล่าว่า สมัยก่อนชาวบ้านได้เข้ามาหาของป่าและได้มาเจอบ่อน้ำจำนวน 12 บ่อจึงพากันตั้งชื่อว่าบ่อ 12 และขึ้นไปจนบนสุดได้พบกับโขดหินยื่นออกไปจึงตั้งชื่อผาแดงหลังจากนั้นได้บูรณะขึ้นมาจึงตั้งชื่อว่าผาหัวเรือและยังมีบัลลังก์หินที่ชาวบ้านเรียกกันว่า “ที่นั่งฤาษี” คาดว่าน่าจะเป็นที่นั่งของพ่อขุนจอมธรรม สำหรับป่าหินบ่อสิบสองถือได้ว่า เป็นต้นน้ำลำธาร และแหล่งอาหารทางธรรมชาติ เช่น เห็ดและพืชผักป่าต่างๆ ของคนในชุมชนนอกจากนี้นักวิชาการได้สันนิษฐานว่าป่าหินบ่อสิบสองน่าจะเคยเป็นที่อยู่ของมนุษย์และสัตว์ป่าโบราณ เนื่องจากมีการพบขวานหิน ภาพเขียนแผ่นหิน หินที่มีลักษณะเป็นรูปไข่ขนาดใหญ่ เปลือกไข่ และ บ่อสิบสองบนลานหินคาดว่าจะเกิดจากรอยเท้าของสัตว์โบราณบ่อสิบสอง ห่างจากตัวเมืองพะเยาเพียง 10 กม. สามารถเดินทางเข้าไปเที่ยวชมได้ 3 เส้นทาง
โดยจากเส้นทางสายหลักถนนพหลโยธิน ลำปาง-เชียงราย แยกที่ 1 เลี้ยวขวาเข้าสี่แยกป่าแดง เลี้ยวซ้ายจะมีป้ายบอกทางเป็นระยะ แยกที่ 2 เลี้ยวขวาเข้าสี่แยกเทคนิคพะเยา เลี้ยวซ้ายจะมีป้ายบอกทางเป็นระยะ แยกที่ 3 เลี้ยวขวาเข้าแยกตลาดไปทางหมู่บ้านเกษตรพัฒนา หมู่ 16 ต.บ้านต๋อม อ.เมือง จ.พะเยา เลี้ยวขวาจะมีป้ายบอกทางเข้าป่าบ่อสิบสองหรือถ้ามาไม่ถูกสามารถเข้าไปสอบถามในเพจเฟสบุ๊กของ อุทยานบ่อสิบสอง
สัมภาษณ์นาย ทรงพล เผ่าปะละ เจ้าหน้าที่ ฝ่ายบริหารบ่อ 12
ปัณณวิชญ์ อยู่ดี จังหวัดพะเยา
